Mechanizmy klientelizmu

Książka ta jest trzecią z opisujących mechanizmy podporządkowujące Polskę Związkowi Radzieckiemu. Aby Kreml mógł Polską rządzić, musiał stworzyć nad Wisłą stronnictwo promoskiewskie. Kryteria takie spełniała PZPR. Partia ta nie ewoluowała w oczekiwanym przez KPZR kierunku dążąc do wyemancypowania się spod jego wpływów. Zmiany pokoleniowe, a co za tym idzie świadomościowe, potęgowane przez cykliczne kryzysy sprawiły, że w połowie opisywanego okresu w tych samych barwach co wcześniej, stały naprzeciw siebie dwie zupełnie inne partyjne drużyny. Nie kierowały się ideologią, która pozostała zewnętrznym ornamentem, zaklęciem mającym zapewnić powodzenie rządów, ale interesem wpływowych grup w rządzącej elicie. Nasilały się też nastroje narodowe.